Tarihe baktığımızda, insanların kendilerini ölümsüzleştirmek için hep bir arayış içinde olduklarını görüyoruz. Kimisi kitaplar yazmış, kimisi heykel ya da resim yapmış ya da yaptırmış. Zenginliği ve gücü yerinde olanlar bunu kanıtlamak istercesine inşa ettirdikleri yapılarla birbirleriyle yarışmışlardır. Gücün simgesi olan bu inanılmaz yapıları düşündüğümde benim aklıma ilk Mısır piramitleri geliyor. Firavunları mezarları olarak tasarlanan piramitlerin en ünlüsü ve dünyanın yedi harikasından biri olarak ayakta kalan tek yapı olan Keops Piramidi, M.Ö. 2800 yılında her bir kayanın ağırlığı 10-14 ton arasında değişen 2,300,000 kayanın üstüste konmasıyla yapılmıştır. Kayaların yerleştirilmesinden yapılan hesaplar sayesinde her piramit, en üst taşı konulduğunda tamamen kapalı hale gelmektedir. Piramitlerin mühendislik açısından bir diğer ilginç özelliği ise kral dairelerinin, yılın iki döneminde güneşin doğrudan mezara ulaşmasını sağlamasıdır.Özetleyecek olursak milyonlarca kaya 227 m yüksekliğe kadar dizilmiş, en altta bulunan bir oda yine de ışıklandırılabilmişti. Piramidin yapmı 30 yıl sürmüş ve 100,000 işçinin emeğine mal olmuştur.

Bu piramitlerden binlerce yıl sonra bir başka mühendislik harikası ise Roma’da yapılmıştır. İmparatorluğun gücünü tüm dünyaya göstermek için M.S. 118-128 arasında İmparator Hadrianus tarafından inşa ettirilen Pantheon tüm tanrılara adanan bir tapınaktır. Daha sonraları hristiyanlığa geçiş ile birlikte 609 da Papa IV. Boniface tarafından, Santa Maria Rotunda Kilisesi olarak değiştirilmiştir. Anıtsal kapısı, yapıldığı zaman dikdörtgen biçiminde sütunlu bir avluya açılıyordu. Günümüzde bu alanda Piazza della Rotonda yer almaktadır. Ana mekân 43.4 m çapında bir daire biçimindedir. Bu büyük silindirik strüktür yarım küre biçiminde bir kubbe ile örtülüdür. Kubbenin tepesinden döşemeye kadar olan uzaklık 43.4 m dir. Dolayısıyla, çevrilmiş hacim içinde tam bir küre çizilebilir. Tek ışık kaynağı tepedeki 9 m genişliğindeki oculus’tur. Gelen ışık mermer döşemeye doğru kayar ve dev bir saat gibi güneşin devirlerini göstererek duvara yükselir.Girişin tam karşısında yarım daire biçiminde bir girinti, bunun her iki yanında ardışık olarak dörtgen ve yarım daire üçer girinti tasarlanmıştır. Pantheon, 1420-362’da Floransa Katedrali yapılıncaya kadar en büyük kubbeli yapı idi. ‘Opus caementicum’ adıyla anılan, tuğla şeritli kalın harçtan yapım tekniğinin uygulandığı en önemli örnektir.

Diğer taraftan Mimar Sinan’ın Selimiye Cami‘si 33.8 m açıklıklı kubbesi ile halen çözmek için bilgisayarların gerektiği , insan zekasıyla ise yıllarca sürecek bir takım hesaplamalara dayanmaktadır. Caminin 70.89 m olan 4 minaresi her yönden bir sıra halinde görülmektedir. Matematiksel özelliklerinin dışında yapının mühendislik açısından dikkat çeken bir diğer yönü ise raylı sistemle inşa edilmiş olmasıdır. Oturduğu zeminin gevşek özelliklerine rağmen yüzyılları atlatması uygulanan sistemin başarısının göstergesidir. Üstelik tüm bunlar 1568’de günümüzden 440 yıl önce yapılmıştır.

Sıradışı mühendisliğin tarihinde uzakdoğunun da katkısı tartışılmaz. Çin Seddi yapı tarihinin en ilgi çekici esrelerinden biridir. 7300 km uzunluğunda olan dünyanın en uzun duvarının M.Ö. 221 yılında yapımına başlandığı düşünülüyor. Yapı elbette sadece bir duvar değil üzerinde saray ve tapınakların bulunduğu her 200 metrede gözetleme kuleleri ve her 9 km.de fener binalarının yükseldiği bir eserdir. Adının set olmasından dolayı ince bir yapıyı düşündürmesine rağmen aslında 6-9 m genişliğiyle bir çeşit yol gibidir. Yapımında 1.800.000 kişinin çalıştığı Çin Seddi gelmiş geçmiş en büyük şantiyedir diyebiliriz.

İnsanların yapabilecekleri arttıkça, en büyük hedeflerden biri de yerden yükselmek olmuştur. Artık binalar yerden ne kadar yüksekse o denli prestijli olduğu kabul görüyor. New York, Dubai,Honkong, Tokyo, Kuala Lumpu gibi şehirler yüksek binaların açık hava müzesi haline geldiler.Bugün dünyanın en yüksek binası yapımına halen devam edilen, tamamlandığında 818 m yükseklikle geçilmesi güç bir rekora imza atacak olan Burj Dubai‘dir.

Günümüzde insanoğlunun hayalgücüyle ulaşabileceği noktaların sınırsız olduğu giderek daha iyi anlaşılmaktadır.Örneğin Atlantik Tüneli Projesi , Londra ile New York’u birbirine bağlayan içinde vakum etkisi yaratılarak manyetik raylar üzerinde 3200 mph’ye çıkan trenlerin bulunacağı, eski dünya ile yeni dünya arası yolculuğu 1.5 saate indirecek tünel projesidir. Diğer su altı tünellerinden farklı olarak yere kazılmış bir tünel değil, su yüzeyinden 100 ft. aşağıda, suyun içinde bir tüneldir.

Örneklerini verdiğim birkaç yapı, bu geniş konunun ancak birkaç kelimelik özetidir. Oysa insanlık tarihi ile aynı anda başlayan inşa etme faaliyeti sayısız örneklerle doludur. Bu noktada benim aklıma takılan soru ‘neden insanlar bu tip inşaası zor yapıları yapmak istiyor’ sorusudur. Yüzlerce metrelik binalar, yapımı yıllar süren mezarlar ve binlerce km.lik duvarlar. Tüm bunların ihtiyaçtan olduğunu düşünmek bana pek inandırıcı gelmiyor. Mümkün olmayan şeyi başarmanın tadı, insanın kendini kanıtlama isteği, hırsları, egoları bence tüm bu eserlerin oluşumunda rol oynuyor. Ölümsüzlüğü henüz bulaamış insanoğlu, kendini ölümsüz yapmanın yollarını ararken yapı malzemelerinin bu konudaki başarısını keşfetmiş olmalı. Öyle görünüyor ki, binlerce yıldır süren bu yapım faaliyetleri bundan sonra da hızını artırarak devam edecek.